Indian Polity-1 (ఇండియన్ పాలిటి) Previous Year Questions and Answers in Telugu

Answer: 3

బి, సి మరియు ఇ మాత్రమే

Explanation:

• భారత రాజ్యాంగాన్ని రాయడానికి మరియు దానికి ఒక రూపునివ్వడానికి ఏర్పాటుచేసుకున్న సభే రాజ్యాంగ సభ. దీనిని రాజ్యాంగ పరిషత్ అని కూడా అంటారు. రాజ్యాంగ సభ భారత ప్రథమ పార్లమెంటుగాను వ్యవహరించింది. దీనిలో మొత్తం సభ్యుల సంఖ్య 389. అందులో దాదాపుగా 15 మంది మహిళలు కూడా ఉన్నారు.
• అన్నీ మస్కరేనే ,అమ్ము స్వామినాథన్ , బేగం ఐజాజ్ రసూల్, రేణుక రే, హంసా జీవరాజ్ మెహతా, దాక్షాయణి వేలాయుధన్, విజయలక్ష్మి పండిట్, రాజకుమారి అమృత్ కౌర్, దుర్గా భాయ్ దేశ్ ముఖ్, సుచేత కృపలాని వంటి వారున్నారు.
• అమర్జీత్ కౌర్ రాజ్యాంగ సభ సభ్యులు కారు. వారు స్వాతంత్ర్యానంతరం జన్మించారు. వారు రాజకీయనాయకులు, సీపీఐ పార్టీ జనరల్ సెక్రటరీ గా పనిచేశారు. కమల ముఖర్జీ కూడా రాజ్యాంగ సభ సభ్యులు కారు.
• అమ్ము స్వామినాథన్ : ఈమె సామాజిక మరియు కుల వ్యతిరేక కార్యకర్త. కుల వివక్షను రూపుమాపడానికి తీవ్రంగా శ్రమించారు. భారతదేశంలో అంటరానితనాన్ని లేకుండా చేయాలని రాజ్యాంగ సభలో ప్రస్తావించారు.
• బేగం ఐజాజ్ రసూల్ : ఈమె రాజ్యాంగ సభలో గల ఏకైక మహిళా ముస్లిం నేత. రిజర్వేషన్ అనేది మైనారిటీలను మెజారిటీల నుండి ఎల్లకాలం వేరుచేసే స్వీయ-విధ్వంసక ఆయుధమని రాజ్యాంగ సభ సమావేశాలలో ఉద్ఘాటించారు. అయినప్పటికీ  మైనారిటీ హక్కుల కోసం వాదించారు. మహిళా హాకీ ఫెడరేషన్ కు అధ్యక్షురాలుగా ఉన్నారు.
• హంసా జీవరాజ్ మెహతా : ఈమె మహిళాహక్కుల నేత మరియు స్వాతంత్య్ర సమరయోధురాలు. ఆగష్టు 15, 1947న దేశ స్వాతంత్య్ర వేడుకలకు  భారతదేశ మహిళలందరి తరపున దేశం యొక్క మొదటి జాతీయ జెండాను మెహతా సమర్పించారు.

Answer: 1 

రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ రాష్ట్రాల మధ్య వివాదాలకు సంబంధించిన కేసులు

Explanation: 

• సుప్రీంకోర్టు భారత అత్యున్నత న్యాయస్థానం (Supreme court is Supreme). సుప్రీంకోర్టుకు విలక్షణ అధికార పరిధులు(జురిస్డిక్షన్) కలవు. అందులో సుప్రీంకోర్టు అప్పీలేట్ అధికార పరిధి విస్తృతమైనది. దీనిని 4 విభాగాలుగా విభజించవచ్చు.

రాజ్యాంగబద్ధ విషయాలు

• ఏదేని రాష్ర్ట హైకోర్టులో ఏదైనా చట్టం  విషయంలో  రాజ్యాంగం మీద వ్యాఖ్యానం చేయవల్సివస్తే లేదా  రాజ్యాంగ వివరణకు సంబంధించిన ప్రశ్న ఉత్త్పన్నమైనప్పుడు ఆ హైకోర్టు తీర్పుకు వ్యతిరేకంగా సుప్రీంకోర్టులో  అప్పీల్ చేయవచ్చును.

పౌర సంబంధ విషయాలు(సివిల్ కేసులు)

• సుప్రీంకోర్టే నిర్ణయించాల్సిన అవసరం ఉంది అని హైకోర్టు భావించినప్పుడు మరియు కేసు గనుక సాధారణ ప్రాముఖ్యం (General Importance)  కలిగిన చట్టాలపై ప్రశ్న (రాజ్యాంగపరమైన ప్రశ్నతో సంబంధం లేనిది) లేవనెత్తినప్పుడు సుప్రీంకోర్టు కు అప్పీల్ చేయవచ్చును.

నేర విషయాలు (Criminal కేసులు)

• సుప్రీంకోర్టు కొన్ని సందర్భాలలో హై కోర్టు ఇచ్చిన క్రిమినల్ కేసు తీర్పులను విచారిస్తుంది.

ఉదా :

1. ఏదైనా హైకోర్టు Criminal Proceeding లో (నేర విచారణ వ్యవహారములు) భాగంగా తన కింది(దిగువ) కోర్టు లలోని కేసులలో ఏదైనా కేసులో నిందితుడిని దోషిగా నిర్ధారించినపుడు లేదా మరణ శిక్ష విధించినపుడు.
2. హైకోర్టు కనుక కేసు సుప్రీంకోర్టు అప్పీల్ కు అర్హమైనది అని భావించినప్పుడు
3. స్పెషల్ లీవ్ అప్పీల్

• ఈ అప్పీల్ ఎక్కువ పరిధి కలిగి ఉంది. ఏ కోర్టు (మిలటరీ ట్రిబ్యునల్ , మార్షల్ కోర్టు మినహాయించి) తీర్పు ఇచ్చిన ఏ  విషయంలో అయినా సుప్రీం కోర్టు కలగచేసుకుంటుంది. ఈ అప్పీల్ సుప్రీంకోర్టు విచక్షణ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది .కేసు రాజ్యాంగ, సివిల్, క్రిమినల్, ఆదాయపన్ను, రెవెన్యూ వంటి వాటికి సంబంధించినదై ఉండవచ్చు.

Answer: 3

ఎ మరియు బి రెండూ

Explanation: 

• ఆర్ధిక మరియు సామాజిక ప్రజాస్వామ్యాన్ని పెంపొందించేవి  ఆదేశిక సూత్రాలు. ఆదేశిక సూత్రాలు భారతదేశంలో సంక్షేమ రాజ్యాన్ని ఏర్పరచేందుకు  తోడ్పడతాయి. వీటిని  రాజ్యాంగంలో భాగం -4 ( అధికరణ 46 – 51 ) లో పొందుపరిచారు.
• రాజకీయ ప్రజాస్వామ్యాన్ని పెంపొందించేవి ప్రాధమిక హక్కులు. ప్రాధమిక హక్కులకి ఎమర్జెన్సీ సమయంలో పరిమితులు ఉంటాయి. వీటిని భాగం -3 ( అధికరణ 14 – 32) లో పేర్కొన్నారు.

Answer: 2

హెబియస్ కార్పస్ రిట్ దాఖలు చేయబడింది.

Explanation: 

• సుప్రీం కోర్టు మరియు హైకోర్టులకు ప్రాథమిక హక్కులను ( Fundamental Rights) అమలుచేయడానికి రిట్స్(ఆదేశాలు) జారీ చేయగల అధికారం కలదు. రిట్స్ 5 రకాలు. అవి హెబియస్ కార్పస్ , మాండమస్, ప్రోహిబిషన్, సెర్టియోరరి మరియు కో వారెంటో.

హెబియస్ కార్పస్

• ఈ రిట్ వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ యొక్క సంరక్షకారి. నిర్బంధ చట్టబద్ధత కు సవాలు ఉన్నప్పుడు విధించబడుతుంది.ఇది మరొక వ్యక్తిని అదుపులోకి తీసుకున్న వ్యక్తికి కోర్టు జారీ చేసే ఆదేశం.
• హేబియస్ కార్పస్ లాటిన్ పదం. దీని అర్థం వ్యక్తి యెుక్క శరీరం కలిగి ఉండుట. అదుపులోకి తీసుకోబడ్డ వ్యక్తిని న్యాయస్థానం ముందుంచటానికి ఈ ఆదేశం.

మాండమస్

• ఇది తన విధులను నిర్వర్తించమని ప్రభుత్వ అధికారికి కోర్టు జారీ చేసే ఆదేశం. ఇది ప్రభుత్వ అధికారికి మాత్రమే కాదు ప్రభుత్వ సంస్థలకు, వ్యవస్థలకు, దిగువ కోర్టులకు ట్రిబ్యునల్(Tribunal)కు విధించబడును. ప్రైవేటు వ్యక్తులపై లేదా వ్యవస్థలపై జారీ చేయబడదు.

ప్రోహిబిషన్ (Prohibition)

• ఇది పై కోర్టు తన దిగువ(కింది) కోర్టులు లేదా ట్రిబ్యునల్ తన అధికార పరిధి(జురిస్డిక్షన్) దాటి లేదా తనకు లేని అధికార పరిధిలోకి చొచ్చుకు వెళ్ళినప్పుడు జారీ చేస్తాయి.

సర్టియోరరి

• ఇది దిగువ కోర్టు లేదా ట్రిబ్యునల్‌కు పెండింగ్‌లో ఉన్న కేసును బదిలీ చేయడానికి లేదా ఒక కేసులో తరువాతి ఆర్డర్‌ను రద్దు చేయడానికి పై కోర్టు జారీ చేసే ఆదేశం.

కో వారెంటో

• ఇది ఒక వ్యక్తి ప్రభుత్వ కార్యాలయానికి సంబంధించిన దావా యొక్క చట్టబద్ధతను విచారించడానికి కోర్టు జారీ చేసే ఆదేశం.

Answer: 1 

ఎ-3, బి-5, సి-2, డి-1

Explanation:

• ప్రాథమిక హక్కులు భారత రాజ్యాంగంలో 3వ భాగంలో (Part -III) పొందుపరచబడ్డాయి. అమెరికా రాజ్యాంగంలో గల హక్కుల చట్టం (Bill of Rights) ప్రేరణగా ప్రాథమిక హక్కులు రూపుదిద్దుకున్నాయి. ప్రాథమిక హక్కులు  అధికరణ 14 నుండి 32 వరకు ఉంటాయి. అవి ప్రధానంగా 6 వర్గాలుగా విభజించబడ్డాయి.

1. సమానత్వపు హక్కులు (ఆర్టికల్స్ 14 – 18 , మొత్తం 5 అధికరణలు)
2. స్వేచ్ఛ (స్వాతంత్ర్య ) హక్కులు ( ఆర్టికల్స్ 19 – 22, మొత్తం 4)
3. దోపిడీ వ్యతిరేక హక్కులు (ఆర్టికల్ 23–24, 2)
4. మత స్వేచ్ఛ హక్కులు (ఆర్టికల్ 25–28, 4)
5. సాంస్కృతిక మరియు విద్యా హక్కులు (ఆర్టికల్ 29–30, 2)
6. రాజ్యాంగ పరిష్కారాల హక్కు (ఆర్టికల్ 32, 1)

• ఆర్టికల్ 12 : ప్రాథమిక హక్కుల దృష్ట్యా “రాజ్యం” నిర్వచనం ఇస్తుంది .
• ఆర్టికల్ 13  : ప్రాథమిక హక్కులకు విరుద్ధమైన లేదా విఘాతం కలిగించే ఏ చట్టాలు చెల్లవని ప్రకటిస్తుంది
• అధికరణ 19 : కల్పించే ముఖ్య హక్కులు.
• భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ హక్కు, వాక్ స్వాతంత్రపు హక్కు, ఏ వృత్తినైన ఎంచుకోగలిగే హక్కు, భారత దేశంలో ఎక్కడైనా నివాసం ఉండే హక్కు , భారతదేశంలో ఎక్కడైనా స్వేచ్చగా తిరిగే హక్కు మొదలైనవి.
• ఆర్టికల్ 21 :  జీవితం మరియు వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ (Privacy) రక్షణ హక్కు, ఉచిత న్యాయ సహాయం పొందే హక్కు, విదేశీ యాన హక్కు, నిద్రించే హక్కు, సమాన అవకాశాల హక్కు , శబ్ద కాలుష్య వ్యతిరేక హక్కు మొదలగునవి.
• ఆర్టికల్ 23 :  మానవ అక్రమ రవాణా మరియు బలవంతపు పని నిషేధ హక్కు.
• ఆర్టికల్ 25 :  వ్యక్తులందరికి తమ తమ మతాలని ఆచరించే మరియు ప్రచారం చేసే హక్కు
• ఆర్టికల్ 26 :  మతస్వేచ్ఛ హక్కు
• ఆర్టికల్ 25 వ్యక్తిగత మత హక్కులకు సంబంధించినది అయితే ఆర్టికల్ 26 వ్యవస్థలకు సంబందించినది.